Ongewisse toekomst toerisme in grensstreek reden herbezinning
Het mag duidelijk zijn dat covid-19 zeker op korte termijn impact had en heeft op het toerisme in de grensstreek van Nederland en Duitsland. Op basis van een uitgebreid recent onderzoek naar de toekomst van toerisme en hospitality na de coronacrisis, meent lector scenarioplanning Albert Postma van NHL Stenden Hogeschool dat ondernemers in de grensstreek gebaat zouden zijn bij gezamenlijk overleg over de toekomst van hun branche. ‘Bedrijven kunnen van elkaar leren, creativiteit en flexibiliteit zijn in de toekomst belangrijk.’
Voor korte vakanties is Nederland in Duitsland de op een na populairste bestemming, terwijl Duitsland in Nederland al jaren topfavoriet is als vakantiebestemming. Covid-19 had direct gevolgen voor het toerisme over en weer tussen beide landen, vooral in de eerste maanden dat de crisis op z’n hevigst was. Inmiddels vinden overal versoepelingen plaats, al blijven regionale lockdowns mogelijk en is ook een tweede corona-golf beslist niet uitgesloten.
Het kenniscentrum European Tourism Futures Institute (ETFI) heeft samen met het Centre of Expertise Leisure, Tourism & Hospitality (CELTH) vier beelden geschetst voor de bezoekerseconomie na de coronacrisis. Lector scenarioplanning Postma vond dat genoemde kenniscentra het aan hun stand verplicht waren om toekomstperspectieven voor de door Covid-19 hard getroffen sector in kaart te brengen. ‘Veel ondernemers in de branche kijken van nature niet ver vooruit. Zij zijn vooral bezig met lopende zaken. Ondanks dat gaven zij aan dat in veel overheidsmaatregelen om de coronapandemie te beteugelen voor hun sector juist een perspectief ontbrak.’ ETFI en CELTH namen de handschoen op en schetsten op basis van uitingen van uiteenlopende experts in binnen- en buitenlandse media vier mogelijke scenario’s voor de gastvrijheidssector in 2025.
De onderzoekers concluderen dat de situatie voor de bezoekerseconomie vooral zal afhangen van de onzekerheid rond de lengte en de diepte van de crisis en de vraag hoe burgers/consumenten met de crisis omgaan. ‘Blijft het individualisme en egocentrisme hoogtij vieren of breekt er een nieuw bewustzijn door en komt het collectieve belang meer voorop te staan’, legt Postma uit. Hij verwijst naar zijn eigen ervaring dat de lucht nog nooit zo schoon en blauw was als tijdens de lockdown. ‘Als reactie daarop is het denkbaar dat burgers en consumenten meer oog voor elkaar hebben.’
‘Business as usual’
Het rapport schetst als eerste toekomstscenario ‘business as usual’ waarbij na een korte recessie en uitblijvende nieuwe corona-uitbraken de consumenten weer veel zullen reizen en vliegen, inclusief de bijbehorende problemen van overtoerisme in bepaalde steden en streken. In het tweede scenario getiteld ‘survival of the fittest’ verlengt en verdiept de recessie zich, gaan veel bedrijven failliet en kunnen alleen de rijken zich nog verre reizen veroorloven. ‘De grote massa zoekt het vertier noodgedwongen dichter bij huis of kan helemaal niet op vakantie. Dit scenario zou voor het toerisme over en weer in de grensstreek van Nederland en Duitsland behoorlijke gevolgen kunnen hebben’, oppert Postma.
Het derde scenario brengt grote veranderingen als de ontstane ‘wij-samenleving’ samenvalt met een lange en diepe recessie doordat corona niet van wijken weet. ‘In dat geval moet de sector zich opnieuw uitvinden en is een complete transitie nodig met nauwe onderlinge samenwerking, nieuwe concept en verdienmodellen. Virtual reality en Artificiële Intelligentie (AI) zijn belangrijke instrumenten. Veel toeristen gaan niet langer traditioneel op reis, maar verkiezen virtuele belevenissen, avonturen en ontspanning. ‘Dit verlangt van werknemers in de gastvrijheidssector volstrekt andere vaardigheden.’
Verantwoord toerisme
In de vierde mogelijkheid overheerst verantwoord toerisme waarin het collectieve belang en een korte recessie samengaan. ‘De vrijetijdssector transformeert dan verder naar verantwoord toerisme waarin toeristen bereid zijn een hogere prijs te betalen voor duurzame producten.’ Hij denkt daarbij bijvoorbeeld aan agrotoerisme of slowtourism. Wandelen en fietsen wint aan populariteit. ‘Dichtbij de natuur en cultuur van een streek, het hoeft niet beslist om verre reizen te gaan, als ze maar inhoud en beleving bieden.’ Ook dan zijn andere competenties gewenst om succesvol te ondernemen.
Postma verwacht dat ondernemers het beste af zijn als zij zich in hun bedrijfsvoering en aanbod door alle scenario’s laten inspireren. ‘Wij hebben een plausibel beeld geschetst op basis waarvan bedrijven met elkaar en met overheden in gesprek kunnen gaan.’ Nederlanders en Duitsers kunnen daarin het nodige van elkaar opsteken. ‘Het is belangrijk bij zulke creatieve brainstormsessies ook jongeren te betrekken die een frisse blik op de toekomst hebben en wellicht over competenties beschikken die voor de vernieuwing van de sector waardevol kunnen zijn.’
Voor het hele rapport zie:
In Nederlands: https://www.etfi.nl/nl/blog/4-scenario%E2%80%99s-voor-leisure-toerisme-en-hospitality-na-de-coronacrisis
In Engels: https://www.celth.nl/index.php/projects/four-scenarios-future-visitor-economy
